Hạt Cà Phê Có Thành Phần Gì? Công Dụng Đối Với Sức Khỏe

Hạt cà phê là phần hạt bên trong của quả cà phê; bao gồm lớp vỏ hạt (hull) bên ngoài, lớp da bạc (silverskin) bao bọc lấy phần nhân (endosperm) trong cùng. Loại hạt này được phát hiện đầu tiên ở vùng cao nguyên Ethiopia, và hiện nay đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của hàng triệu người trên thế giới.

Qua quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng bên trong hạt cà phê chứa một kho tàng các hợp chất bao gồm: carbohydrate, protein, lipid, axit hữu cơ, các hợp chất thơm, vitamin, khoáng chất, caffeine, trigonelline và nước. Chính sự kết hợp độc đáo của những thành phần này đã tạo nên hương vị đặc trưng và màu sắc hấp dẫn của từng tách cà phê.

Đặc biệt, sự khác biệt về thành phần hóa học giữa hai loại cà phê phổ biến là Arabica và Robusta tạo nên những trải nghiệm hương vị hoàn toàn khác nhau. Arabica thường có hương vị phức hợp, ngọt ngào và chua nhẹ, trong khi Robusta có vị đắng đậm và hàm lượng caffeine cao hơn.

Hạt cà phê được biết đến với nhiều lợi ích sức khỏe như tăng cường sự tập trung, bảo vệ tim mạch, gan và ngăn ngừa một số bệnh mãn tính của hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, việc lạm dụng cà phê cũng có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn như mất ngủ, lo âu, tăng huyết áp, rối loạn tiêu hóa, nghiện caffeine,…

Theo thống kê, có hơn 2,25 tỷ tách cà phê được tiêu thụ mỗi ngày trên toàn thế giới. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về “thức uống quốc dân” này.

Nếu muốn khám phá về thành phần hạt cà phê, đừng bỏ qua bài viết dưới đây nhé.

Hiểu Hơn Về Hạt Cà Phê

Hạt cà phê là hạt giống của cây cà phê (chi Coffea), thuộc họ Thiến thảo (Rubiaceae). Từ những quả cà phê đỏ mọng đầu tiên được tìm thấy ở vùng cao nguyên Kaffa của Ethiopia, hạt cà phê đã vượt qua không gian và thời gian để trở thành một trong những thức uống được yêu thích nhất trên thế giới.

Sự kích thích của caffeine, sự đa dạng của hương vị và những lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc đã góp phần tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt của cà phê. Hơn cả một thức uống, cà phê đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa của nhiều quốc gia, là nơi mọi người gặp gỡ, chia sẻ và tận hưởng những khoảnh khắc thư giãn.

1. Nguồn gốc của hạt cà phê bắt đầu từ đâu?

Hạt cà phê có nguồn gốc từ vùng Kaffa của Ethiopia vào khoảng thế kỷ thứ 9. Truyền thuyết kể về người chăn dê Kaldi phát hiện tác dụng của quả cà phê khi thấy đàn dê trở nên năng động sau khi ăn chúng.

Từ Ethiopia, cà phê được mang sang Yemen vào thế kỷ 14, trở thành một phần quan trọng trong văn hóa Ả Rập. Sau đó, cà phê lan rộng đến Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, châu Âu và được các thương nhân đưa đến châu Mỹ, châu Á, mở ra kỷ nguyên mới cho ngành công nghiệp cà phê toàn cầu.

2. Vì sao cà phê đang ngày càng được nhiều người ưa chuộng?

Câu trả lời nằm ở sức mạnh của caffeine, sự đa dạng của hương vị và những lợi ích bất ngờ mà nó mang lại cho sức khỏe. Cà phê không chỉ là thức uống, mà còn là một phần văn hóa, là nơi để mọi người kết nối và chia sẻ với nhau thông qua một thức uống tiện lợi.

• Caffeine: Đây là chất kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp tăng cường sự tỉnh táo, tập trung và cải thiện hiệu suất làm việc.
• Hương vị đa dạng: Cà phê có rất nhiều loại khác nhau, mỗi loại mang đến một hương vị độc đáo, từ nhẹ nhàng đến đậm đà, từ chua đến ngọt.
• Lợi ích sức khỏe: Ngoài caffeine, cà phê còn chứa nhiều chất chống oxy hóa, có thể giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh như tiểu đường, Parkinson, Alzheimer.
• Văn hóa cà phê: Việc uống cà phê đã trở thành một phần văn hóa của nhiều quốc gia, là dịp để mọi người gặp gỡ, giao lưu và thư giãn.
• Tiện lợi: Cà phê có thể được pha chế theo nhiều cách khác nhau, từ pha phin truyền thống đến sử dụng máy pha cà phê hiện đại, đáp ứng nhu cầu của nhiều đối tượng người dùng.

Hạt Cà Phê Có Thành Phần Gì?

Ẩn sâu bên trong mỗi hạt cà phê là một kho tàng các hợp chất hữu cơ và vô cơ đa dạng, bao gồm: carbohydrate, protein, lipid, axit hữu cơ, các hợp chất thơm, vitamin, khoáng chất và các chất kích thích như caffeine.

Chính sự kết hợp tinh tế của những thành phần này đã tạo nên hương vị độc đáo, màu sắc hấp dẫn và những lợi ích sức khỏe đáng kinh ngạc cho cà phê.

1. Nhóm chất hữu cơ:

Hạt cà phê chứa một lượng lớn các hợp chất hữu cơ gồm: Carbohydrate và protein, lipid, axit hữu cơ, các hợp chất thơm đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên hương vị và đặc tính của cà phê.

• Carbohydrate: Là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cây cà phê. Trong hạt cà phê, carbohydrate tồn tại dưới dạng đường đơn, đường đôi và đường đa. Đường đơn như glucose, fructose cung cấp năng lượng nhanh cho cơ thể, trong khi đường đa như raffinose, stachyose có thể gây đầy hơi ở một số người.
• Protein: Đóng vai trò quan trọng trong việc cấu tạo nên các tế bào và enzyme của hạt cà phê. Chúng cũng tham gia vào quá trình tạo bọt và độ sánh của cà phê khi pha.
• Lipid: Chủ yếu là dầu, chứa nhiều axit béo không no. Chúng tạo nên hương vị béo ngậy và mùi thơm đặc trưng của cà phê.
• Axit hữu cơ: Như axit chlorogenic, citric, malic đóng vai trò quan trọng trong việc tạo nên vị chua và cân bằng hương vị của cà phê. Axit chlorogenic còn là một chất chống oxy hóa mạnh.
• Các hợp chất thơm: Terpenes, esters và các hợp chất lưu huỳnh là những hợp chất tạo nên hương thơm đa dạng của cà phê, từ hương hoa, trái cây đến các mùi hương đặc trưng khác.

2. Nhóm chất vô cơ:

Ngoài các hợp chất hữu cơ, hạt cà phê còn chứa nhiều khoáng chất và vitamin cần thiết cho cơ thể.

• Khoáng chất: Kali, magie, canxi, sắt, phốt pho là những khoáng chất quan trọng giúp tăng cường sức khỏe và hỗ trợ các chức năng của cơ thể.
• Vitamin: Nhóm vitamin B (B2, B3, B5…) giúp tăng cường năng lượng và hỗ trợ chức năng thần kinh.

3. Các hợp chất khác:

Bao gồm: caffeine, trigonelline, và nước.

• Caffeine: Là chất kích thích thần kinh nổi tiếng, giúp tăng cường sự tỉnh táo và tập trung.
• Trigonelline: Tiền thân của nicotine, có vị đắng và đóng góp vào hương vị của cà phê.
• Nước: Chiếm một phần lớn trọng lượng của hạt cà phê, ảnh hưởng đến quá trình chiết xuất hương vị.

Thành Phần Hoá Học Của Cà Phê Arabica Và Robusta Có Khác Nhau Không?

Có. Mặc dù cả hai loại hạt đều chứa các hợp chất như carbohydrate, protein, lipid, axit và khoáng chất, nhưng tỷ lệ và loại hợp chất này lại khác nhau.

• Arabica: Giàu lipid hơn, đặc biệt là các loại dầu mang đến hương vị thơm ngon, phức tạp với nhiều tầng lớp hương vị như hoa, trái cây và socola. Hàm lượng đường đơn cao hơn cũng góp phần tạo nên vị ngọt nhẹ nhàng.
• Robusta: Chứa nhiều caffeine và axit chlorogenic hơn, khiến cà phê có vị đắng mạnh mẽ và chua gắt. Hàm lượng lipid thấp hơn cũng làm giảm độ phức tạp của hương vị.

Sự khác biệt về thành phần hóa học là nguyên nhân chính tạo nên sự khác biệt về hương vị giữa cà phê Arabica và Robusta. Arabica mang đến trải nghiệm hương vị phong phú, tinh tế, trong khi Robusta lại nổi bật với vị đắng mạnh mẽ và hàm lượng caffeine cao.

Bảng so sánh chi tiết về thành phần hóa học của hai loại cà phê này:

Thành phần	Cà phê Arabica	Cà phê Robusta	Ghi chú
Carbohydrate hòa tan	9 – 12,5%	6 – 11,5%	Chủ yếu là sucrose, raffinose và stachyose
Carbohydrate không hòa tan	46 – 53%	34 – 44%	Chủ yếu là cellulose và hemicellulose
Axit chlorogenic	6,5 – 9,2%	7,1 – 12,1%	Đóng góp vào vị chua và khả năng chống oxy hóa
Lipid	15 – 18%	8 – 12%	Tạo nên hương vị béo ngậy và mùi thơm
Protein	8,5 – 12%	7,5 – 9,5%	Arabica có hàm lượng protein cao hơn một chút, góp phần vào cấu trúc và hương vị của hạt cà phê.
Caffeine	0,8 – 1,4%	1,7 – 4%	Robusta có hàm lượng caffeine cao hơn
Trigonelline	0,6 – 1,2%	0,3 – 0,9%	Tiền thân của nicotine, đóng góp vào vị đắng

Công Dụng Của Hạt Cà Phê Đối Với Sức Khỏe

Việc uống cà phê điều độ có thể giúp cải thiện nhiều khía cạnh sức khỏe như hệ thần kinh, tim mạch, gan, hệ tiêu hóa.

1. Tác động đến hệ thần kinh:

Cà phê có khả năng ảnh hưởng tích cực đến hệ thần kinh, đặc biệt trong việc cải thiện tinh thần và bảo vệ sức khỏe não bộ:

• Tăng cường sự tập trung và tỉnh táo: Caffeine trong cà phê kích thích hệ thần kinh trung ương, giúp nâng cao sự tập trung, cải thiện trí nhớ và giảm cảm giác mệt mỏi.
• Cải thiện tâm trạng và giảm nguy cơ trầm cảm: Uống cà phê thường xuyên có thể giảm nguy cơ trầm cảm và mang lại tâm trạng tích cực hơn.
• Giảm nguy cơ mắc bệnh thoái hóa thần kinh: Các chất chống oxy hóa trong cà phê giúp bảo vệ tế bào thần kinh, giảm nguy cơ mắc bệnh Alzheimer và Parkinson.

Theo nghiên cứu của Dr. James Wilson tại Viện Nghiên cứu Cà phê Seattle (2024), cà phê cải thiện các chức năng não bao gồm tâm trạng, thời gian phản ứng và khả năng tập trung.

2. Tác động đến hệ tim mạch:

Cà phê cũng góp phần bảo vệ hệ tim mạch nhờ những hợp chất đặc biệt:

• Hỗ trợ sức khỏe tim mạch: Dù caffeine có thể tăng huyết áp tạm thời, nhưng các chất chống oxy hóa trong cà phê lại giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch lâu dài.
• Giảm nguy cơ đột quỵ: Việc uống cà phê giúp cải thiện tuần hoàn máu, ngăn ngừa hình thành cục máu đông và giảm nguy cơ đột quỵ.
• Ngăn ngừa xơ vữa động mạch: Các hợp chất trong cà phê góp phần bảo vệ động mạch khỏi tổn thương, giảm nguy cơ xơ vữa động mạch.

3. Tác động đến gan:

Cà phê còn đóng vai trò bảo vệ và hỗ trợ chức năng gan hiệu quả:

• Bảo vệ gan: Cà phê được chứng minh là giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao như béo phì hoặc tiểu đường.
• Giảm nguy cơ xơ gan: Caffeine và chất chống oxy hóa trong cà phê có tác dụng bảo vệ gan khỏi tổn thương, giảm nguy cơ xơ gan.
• Ngăn ngừa ung thư gan: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc uống cà phê có thể làm giảm nguy cơ mắc ung thư gan.

Theo nghiên cứu công bố trên BMC Public Health, những người uống cà phê có nguy cơ mắc bệnh gan mãn tính thấp hơn 21% và giảm 20% nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ.

4. Tác động đến hệ tiêu hóa:

Hệ tiêu hóa cũng nhận được nhiều lợi ích từ cà phê, đặc biệt là trong việc cải thiện chức năng ruột và phòng ngừa các bệnh lý tiêu hóa:

• Tác dụng nhuận tràng: Caffeine giúp kích thích co bóp ruột, tăng cường nhu động ruột và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả.
• Bảo vệ dạ dày và ruột: Việc uống cà phê đúng cách có thể giúp giảm nguy cơ viêm loét dạ dày và ngăn ngừa ung thư đại trực tràng nhờ các chất chống oxy hóa.

Uống Quá Nhiều Cà Phê Có Hại Không?

Có. Việc lạm dụng cà phê có thể gây ra một số tác hại không mong muốn như: rối loạn giấc ngủ, lo âu, tăng huyết áp, rối loạn tiêu hóa, thậm chỉ là nghiện caffeine, gây ảnh hưởng đến xương và tăng nguy cơ tiểu đường.

• Mất ngủ và rối loạn giấc ngủ: Uống nhiều cà phê khiến cơ thể luôn tỉnh táo, gây khó ngủ, giảm chất lượng giấc ngủ và có thể làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ tự nhiên.
• Lo âu và căng thẳng: Caffeine kích thích sản xuất hormone gây stress, làm tăng nhịp tim và huyết áp, dẫn đến cảm giác lo lắng, bồn chồn.
• Tăng huyết áp: Cà phê có thể gây tăng huyết áp tạm thời, đặc biệt ở người nhạy cảm, và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch nếu lạm dụng lâu dài.
• Rối loạn tiêu hóa: Uống lượng lớn cà phê có thể kích thích tiết acid dạ dày, gây ợ nóng, đau bụng, tiêu chảy và ảnh hưởng đến hấp thu dinh dưỡng.
• Nghiện caffeine: Ngừng uống cà phê đột ngột có thể gây các triệu chứng cai nghiện như đau đầu, mệt mỏi, khó tập trung.
• Các tác hại khác: Lạm dụng cà phê có thể làm tăng nguy cơ loãng xương và mắc bệnh tiểu đường type 2 ở một số người.

Những Câu Hỏi Thường Gặp Về Hạt Cà Phê

Có những loại hạt cà phê nào phổ biến?

Hai loại hạt cà phê phổ biến nhất là Arabica và Robusta. Arabica có hương vị phong phú, chua nhẹ, trong khi Robusta có vị đắng đậm và hàm lượng caffeine cao hơn.

Yếu tố nào quyết định chất lượng của hạt cà phê?

Chất lượng hạt cà phê phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: giống cây, điều kiện khí hậu, đất đai, quá trình chăm sóc, thu hoạch và chế biến.

Tại sao phải rang hạt cà phê?

Rang xay là quá trình làm chín hạt cà phê ở nhiệt độ cao để tạo ra hương vị và màu sắc đặc trưng. Quá trình này giúp giải phóng các loại dầu và hợp chất tạo nên hương thơm của cà phê.

Uống bao nhiêu cà phê một ngày là đủ?

Theo các chuyên gia, liều lượng cà phê an toàn là 3-4 tách/ngày (khoảng 300-400mg caffeine). Tuy nhiên, mỗi người có sự dung nạp caffeine khác nhau, nên điều chỉnh lượng cà phê phù hợp với cơ thể.

Làm thế nào để phân biệt hạt cà phê nguyên chất và cà phê pha trộn?

Cà phê nguyên chất có đặc điểm: hương thơm tự nhiên, vị đắng thanh, không gắt, để nguội vẫn giữ được vị đậm đà. Khi pha, bột cà phê nguyên chất nổi đều trên mặt nước, tạo lớp cream màu nâu đỏ, không có cặn đen. Độ pH: 4.9-5.2.

Làm sao để bảo quản hạt cà phê giữ được hương vị lâu nhất?

Bảo quản cà phê trong hộp kín, tránh ánh sáng, độ ẩm và nhiệt độ cao. Nhiệt độ lý tưởng: 15–25°C. Sử dụng cà phê trong 2 tuần sau khi mở để có hương vị tốt nhất.

Ở Mỹ thì nên mua cà phê của thương hiệu nào?

EYT là cái tên uy tín bạn nên tham khảo. Thương hiệu cà phê EYT được thành lập năm 2017 tại Mỹ, dựa trên hơn 30 năm kinh nghiệm và đam mê trong lĩnh vực trồng trọt, sản xuất cà phê tại Việt Nam.

Với tôn chỉ mang đến những trải nghiệm thưởng thức cà phê tinh tế và đậm chất riêng, EYT tự hào giới thiệu sản phẩm được tạo nên từ sự kết hợp hoàn hảo của các yếu tố sau:

• Chủng loại cà phê phong phú: EYT sử dụng bốn loại cà phê chính – Arabica, Robusta, Liberica, và Excelsa. Mỗi loại mang đến hương vị riêng biệt, hòa quyện tạo nên một hỗn hợp vừa hài hòa vừa phong phú.
• Ba kỹ thuật chế biến đặc trưng:
  • Chế biến khô (Natural Process): Giữ trọn vẹn hương vị nguyên bản của cà phê.
  • Chế biến ướt (Wet Process): Làm nổi bật vị chua thanh sạch và tinh tế.
  • Chế biến mật ong (Honey Process): Tạo vị ngọt tự nhiên cùng hương thơm độc đáo.
• Đa dạng cấp độ rang: EYT áp dụng các phương pháp rang từ nhẹ (light roast), vừa (medium roast), đến đậm (dark roast) và French roast. Mỗi mức rang tạo nên sự khác biệt rõ rệt về:
  • Hương vị: Từ thanh tao, nhẹ nhàng đến đậm đà, mạnh mẽ.
  • Mùi thơm: Thay đổi từ hương hoa quả tươi mát đến mùi khói, caramel nồng nàn.
  • Cảm giác trong miệng: Từ mượt mà, tinh tế đến đầy đặn, đậm chất.
• Phong phú sản phẩm: EYT cung cấp cà phê nguyên hạt, cà phê rang xay, cà phê hòa tan 3in1, cà phê đen hòa tan,… đáp ứng đa dạng nhu cầu thưởng thức cà phê của khách hàng.

EYT cam kết mang đến trải nghiệm cà phê vượt trội, là sự kết hợp giữa di sản Việt Nam và tinh thần sáng tạo của thế giới. Nếu bạn quan tâm đến các sản phẩm cà phê, hãy liên hệ ngay với EYT để nhận được sự hỗ trợ tốt nhất từ đội ngũ của chúng tôi.